Porady/artykuły
powrót
ABC rozwoju dziecka od pierwszego do szóstego miesiąca życia – poradnik dla rodzica
Narodziny dziecka zmieniają bardzo wiele w życiu każdej rodziny. Rodzice nie zawsze wiedzą jak sprostać trudom macierzyństwa i tacierzyństwa, chociaż bardzo chcą dla swojego maleństwa jak najlepiej. Oto parę podpowiedzi jak obserwować i stymulować rozwój ruchowy niemowlaka.
Przez pierwsze miesiące ośrodkowy układ nerwowy jest mocno niedojrzały, z zewnątrz dociera wiele bodźców. Jest to duże wyzwanie dla młodego organizmu, stopniowo układ nerwowy przygotowuje się do sterowania synchronizacją ruchową. Początkowo występuje chaos, każdy dźwięk powoduje rozrzucanie kończyn górnych na boki – tak zwany odruch Moro, który wraz z wiekiem zanika. Dziecko chętnie przyjmuje pozycje zgięciową z zaciśniętymi piąstkami, jak w łonie matki. Ruchy są mocno nieskoordynowane, mięśnie pracują nieharmonijnie. Taki chaos trwa do około 2-3 miesiąca życia. Już od początku powinniśmy stopniowo przyzwyczajać niemowlaka do leżenia i spędzania czasu na brzuchu (pod kontrolą rodzica). Ta pozycja stymuluje mięśnie karku, uczy początkowo przetaczania głowy, unoszenia jej, dalej podporu na przedramionach a w końcowym efekcie przemieszczania, czyli pełzania i czworakowania. Leżenie na brzuchu i podpór na przedramionach to początkowo duży wysiłek dla malucha, ale trzeba tak układać dziecko nawet na 2-3 minuty 20 razy dziennie, gdyż inaczej sami przyczyniamy się do opóźnienia rozwoju ruchowego.
W 2 miesiącu życia należy pamiętać, aby w trakcie pielęgnacji (kąpiele, ubieranie itp.) obracać dziecko raz na jedną raz na drugą stronę, co gwarantuje symetrię rozwojową.
W 3 miesiącu życia zaczyna się bardziej samodzielne poruszanie, czasem próby przewrotu na bok, czasem przypadkowy obrót na plecy – jeśli leżało na brzuchu (z pleców na brzuch obrót występuje bardziej w 4 miesiącu życia). Tutaj układ nerwowy jest już dojrzalszy, ruchy stają się bardziej zamierzone, pojawia się koordynacja rąk i chwyty zabawek, rozluźniają się kończyny górne. Zaczyna się również dojrzalsza komunikacja z otoczeniem, różnicowanie głosów rodziców, dłuższe czuwanie.
W 4 miesiącu życia niemowlak w pozycji na brzuchu uzyskuje pewniejszy podpór na przedramionach i wyżej unosi głowę. Pamiętajmy – dziecko tylko leżąc na plecach nie rozwija się prawidłowo, nudzi się, zaczyna odginać się ku tyłowi – jest to niepokojący objaw i najlepiej go skontrolować. Jeśli dziecko samo potrafi zmieniać pozycję z pleców na brzuch i uzyskuje pewny podpór na przedramionach, to raczej nie ma powodu do niepokoju.
W 5 miesiącu życia niemowlę celowo sięga po zabawki, w pozycji na brzuchu układamy zabawki nieco z przodu, aby maluch musiał wysilić się sięgając po zabawkę – to stymuluje do przemieszczania się. Podłoże, na którym układamy dziecko powinno być w miarę twarde i nie śliskie oraz nie powinno się zwijać, czyli raczej mata – nie koc na śliskich płytkach.
Około 6-7 miesiąca życia dziecko zaczyna w łóżeczku próbę samodzielnego siadania, natomiast w ułożeniu na brzuchu pojawia się podpór na wyprostowanych kończynach górnych. Wówczas podejmowane są próby przemieszczania się do tyłu, rzadziej do przodu– pierwsze pełzanie. Aby zintensyfikować pełzanie dobrze jest stymulować dziecko zabawką mową, dźwiękiem w kierunku którego ma przemieścić się dziecko. Można też podłożyć dłoń pod stopę dziecka, aby poczuło możliwość łatwiejszego „startu” w upragnionym kierunku. W tym czasie pojawia się intensywniejszy rozwój mowy.
Zawsze dużo mówimy, dotykamy dziecko aby czuło się bezpiecznie i co najważniejsze : nie dajemy sobą manipulować – konsekwentnie staramy się egzekwować zdobywanie nowych umiejętności ruchowych przez własne dziecko.
Nie nosimy ciągle dziecka na rękach!
Nie pozwalamy, aby dziecko wiecznie leżało na plecach i 1 raz dziennie na 2 minuty było układane na brzuchu, bo przecież płacze i nie lubi leżeć na brzuchu! W ten sposób nie wpływamy dobrze na rozwój ruchowy naszego dziecka.
Na tym etapie obecnie zakończę ABC rozwoju pierwszego półrocza dziecka, żywiąc nadzieję, że posłuży Państwu pomocą. W kolejnym artykule omówimy rozwój kolejnych miesięcy do pierwszego roku życia. Serdecznie zapraszam.
dr n.med Iwona Adamczak
specjalista rehabilitacji medycznej
balneologii i medycyny fizykalnej
Klinika Zdrówko
