Porady/artykuły
powrót
Co powinniśmy wiedzieć o szczepionce przeciw Covid-19?
Co powinniśmy wiedzieć o szczepionce przeciw Covid-19?
Istnieją 3 rodzaje preparatów szczepionkowych mogących być wykorzystywane w programie szczepień przeciw Covid-19:
1.Szczepionki mRNA.
2. Szczepionki wektorowe.
3.Szczepionki podjednostkowe.
Szczepionki mRNA zawierają informacyjny kwas rybonukleinowy(mRNA) kodujący białko S wirusa SARS-CoV-2. W organizmie zaszczepionego białko S jako silny antygen pobudza odporność wytwarzając przeciwciała neutralizujące i stymuluje wytwarzanie limfocytów T. Obecnie dopuszczone są do obrotu w całej Unii Europejskiej: szczepionka Comiranty firm Pfizer i BioNTech oraz szczepionka mRNA firmy Moderna.
Szczepionki wektorowe składają się z niezdolnego do namnażania wirusa i niezakaźnego dla ludzi wirursa (np. adenowirusa zwierzęcego), do którego wbudowany jest gen informujący o syntezie białka S SARS-CoV-2. Dzięki temu białku organizm zaszczepionego odpowiada dokładnie tak samo jak w przypadku szczepionki mRNA. Zaawansowane badania kliniczne dotyczą: szczepionki wektorowej firmy Astra Zeneca we współpracy z Uniwersytetem Oksfordzkim oraz szczepionki wektorowej firmy Johnson&Johnson.
Szczepionki podjednostkowe zawierają oczyszczone białko S SARS-CoV-2 lub fragment białka przygotowane metodą rekombinacji genetycznej. W celu wzbudzenia silnej odpowiedzi odpornościowej do szczepionki dodawany jest często adiuwant(substancja pobudzająca odpowiedź immunologiczną). Zaawansowane badania kliniczne dotyczą: szczepionki podjednostkowej z adiuwantem firmy Sanofi-GSK.
Jaka jest różnica pomiędzy szczepionką mRNA a dotychczas stosowanymi szczepionkami?
Dotychczas stosowaliśmy szczepionki na choroby zakaźne posiadające gotowe białka (antygeny) lub ich fragmenty, które stymulowały organizm ludzki do wytwarzania przeciwciał.
W szczepionkach mRNA nie podajemy gotowego antygenu, a dokładny przepis na jego przygotowanie w postaci mRNA informującego o białku pełniącym funkcję antygenu. Sama produkcja białka zachodzi już w naszych komórkach. Szczepionka mRNA nie zawiera wirusa ani jego fragmentów. Zawiera tylko informację genetyczną (mRNA), dzięki której białko (antygen) wirusa będzie wytworzone w naszych komórkach po podaniu szczepionki.
Szczepionka mRNA firm Pfizer i BioNTech jest stosowana w programie szczepień przeciw COVID-19 w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Szwajcarii oraz krajach Unii Europejskiej.
Jakie działania niepożądane mogą wystąpić po szczepionce mRNA?
Najczęstsze działania niepożądane: ból i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia lub pod pachą, zmęczenie, ból głowy, ból mięśni i dreszcze, ból stawów, gorączka, nudności i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia (>10%).Działania te mają zazwyczaj nasilenie łagodne lub umiarkowane oraz ustępowały w ciągu 1-2 dni od podania szczepionki.
U osób w podeszłym wieku występowało mniej działań niepożądanych.
Jakie są podobieństwa i różnice między szczepionkami mRNA przeciw COVID-19?
Szczepionki posiadają podobne zapisy dotyczące przeciwwskazań i środków ostrożności.
Szczepionki różnią się wskazaniami dotyczącymi wieku: Comirnaty może być podawana osobom od 16 lat, Moderna osobom od 18 lat.
Obie szczepionki podawane są w schemacie 2 dawek. Różnią się zalecanym odstępem czasu pomiędzy podaniem 2 dawek: Comirnaty (21 dni), Moderna (28 dni).
Szczepionki różnią się wielkością opakowania. Z 1 fiolki szczepionki Comirnaty można uzyskać po odtworzeniu 6 dawek, a z 1 fiolki Moderny można uzyskać 10 dawek.
Różnica dotyczy objętości i zawartości dawki: Comirnaty (0,3 ml; 30 mikrograma szczepionki) Moderna (0,5 ml; 100 mikrograma szczepionki).
Najistotniejsza różnica dotyczy przechowywania szczepionki i warunków łańcucha chłodniczego. Szczepionkę Comirnaty można przechowywać 6 miesięcy w temp. -90⸰C do -60⸰C, po wyjęciu z zamrażarki do 5 dni w temp. 2⸰C-8⸰C. Szczepionkę Moderna można przechowywać 7 miesięcy w temp. – 25⸰C do -15⸰C, po wyjęciu z zamrażarki do 30 dni w temp. 2⸰C do 8⸰C.
Kto i kiedy powinien zostać zaszczepiony przeciw COVID-19?
Tak naprawdę wszyscy chętni powinni mieć łatwą dostępność do szczepionki i być zaszczepieni przeciw COVID-19.
Ostrożność należy zachować wśród: alergików, których wcześniej przy szczepieniach przebiegała ciężka reakcja alergiczna, osoby w trakcie leczenia ciężkich chorób współistniejących, nad resztą trwają badania i zdania są podzielone. Wiadomo, że kobiety karmiące mogą być szczepione i nie należy przerywać karmienia po szczepieniu.
Większość badaczy przychyla się też do szczepienia kobiet w ciąży.
W Polsce podobnie jak w innych krajach w pierwszym okresie szczepione są grupy najbardziej narażone na zakażenie SARS-CoV-2 czyli szeroko pojęci pracownicy ochrony zdrowia, potem kolejno seniorzy, nauczyciele, osoby poniżej 60 roku życia z chorobami przewlekłymi zwiększającymi ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 i pozostałe osoby.
Pamiętajmy, że wirus aby przetrwać musi mieć warunki do namnażania, a takie stwarza organizm ludzki. Zaraźliwość wirusa jest bardzo duża. Jeśli większość ludzkości będzie zaszczepiona, to wirus nie będzie miał racji bytu. Dużo robimy dla swoich bliskich, których kochamy. Jeśli jest to droga zamykająca epidemię i pozwalająca na powrót do „normalności”, to zastanówmy się, czy taki prezent dla naszych bliskich nie jest najpiękniejszy?
Z życzeniami zdrowia
dr.n.med. Iwona Adamczak
specjalista rehabilitacji, balneologii, medycyny fizykalnej
Klinika Zdrówko
