Badanie chromatyny plemnikowej
Seminogram wykonany przy wykorzystaniu komputerowego systemu CASA daje wiadomości na temat podstawowych parametrów nasienia, wśród których wyróżniamy dane fizyko-chemiczne oraz ocenę koncentracji, ruchliwości, morfologii i żywotności plemników.
Kolejnym parametrem, na który powinno się zwrócić uwagę jest prawidłowość struktury chromatyny plemnikowej, ponieważ to DNA jest najważniejszym składnikiem plemnika i decyduje o jego zdolności zapładniającej.
Należy pamiętać, że prawidłowy wynik seminogramu nie jest równoznaczny z tym, że plemniki posiadają poprawną strukturę chromatyny. Badanie pokazują bowiem, że co piąty mężczyzna, u którego wynik seminogramu jest prawidłowy, posiada uszkodzone DNA plemników.
Czynniki zwiększające ryzyko uszkodzeń chromatyny (DNA) plemników
Istnieje cały szereg czynników którym udowodniono wpływ na zwiększenie ryzyka uszkodzeń chromatyny plemników. Oto najważniejsze z nich:
-Niewłaściwy tryb życia
- palenie tytoniu
- siedzący tryb życia
- ciasna bielizna
-Czynniki środowiskowe
- substancje toksyczne (środki ochrony roślin, przemysłowe zanieczyszczenia powietrza i wody)
- wysoka temperatura otoczenia
- silne pole elektromagnetyczne
-Choroby z towarzyszącą temperaturą powyżej 38°C
-Chemo- i radioterapia
-Wiek pacjenta
W wielu przypadkach uszkodzenia chromatyny są odwracalne. Badania pokazują, że po około dwóch i pół miesiąca od momentu wyeliminowana czynnika wywołujące uszkodzenia oraz podjęciu leczenia odsetek plemników o nieprawidłowej strukturze chromatyny spada.
Jakie znaczenie dla męskiej płodności mają uszkodzenia chromatyny (DNA) plemników?
W licznych badaniach przeprowadzonych w ciągu ostatnich 20 lat wykazano ścisłą zależność pomiędzy męską płodnością a stopniem uszkodzeń chromatyny plemnikowej. Określono także wartość progową lub inaczej normę uszkodzeń chromatyny. Potwierdzono bowiem występowanie wysokiego ryzyka niepłodności w przypadkach, gdy w nasieniu stwierdzono powyżej 30% plemników z uszkodzoną chromatyną.
W przypadku niewielkiego stopnia uszkodzeń chromatyny może dojść do zapłodnienia oocytu. Zarodek taki, mimo istnienia pewnych mechanizmów naprawczych, zamiera jednak w bardzo wczesnym stadium rozwoju. Interesujące jest, że przypadki uszkodzeń chromatyny obserwuje się również w plemnikach o prawidłowej ruchliwości i budowie. W takich sytuacjach standardowe badanie nasienia (seminogram) nie jest w stanie wskazać przyczyny męskiej niepłodności.
Mimo tak poważnych konsekwencji uszkodzeń chromatyny dla płodności stwierdzono jednak że stosowanie metody zapłodnienia ICSI (mikroiniekcji plemnika do oocytu) znacząco podwyższa szanse na prawidłową ciążę. Właśnie dlatego ICSI jest metodą z wyboru stosowaną w razie niepowodzenia farmakologicznego leczenia uszkodzeń chromatyny.
Jak rozpoznać uszkodzenia chromatyny (DNA) plemników?
Spośród kilku dostępnych metod, w Klinice Zdrówko stosujemy tę najbardziej zaawansowaną – SCSA. Metoda ta (Sperm ChromatinStructureAssay) wykorzystuje markery fluorescencyjne oraz nowoczesną technologię tzw. cytometrię przepływową. Pozwala to na zbadanie bardzo dużej liczby plemników. Oceniamy zwykle każdorazowo od 10 tys. do 20 tys. plemników. Jest to wielokrotnie więcej niż w dowolnej metodzie mikroskopowej, gdzie oceniane próbki liczą kilkaset plemników. Wynik podawany jest w formie indeksu fragmentacji DNA plemnikowego (DFI = DNA Fragmentation Index), który jest po prostu odsetkiem plemników wykazujących uszkodzenia chromatyny. Np. DFI=15% oznacza, że 15% plemników w nasieniu ma uszkodzoną chromatynę (DNA).
Badanie to przeprowadzane jest zgodnie z metodyką przyjętą we wszystkich laboratoriach na świecie, a wynik jest w pełni porównywalny z badaniami z innych laboratoriów.
W trakcie realizacji badania sporządzany jest czytelny i precyzyjny raport, na podstawie którego lekarz prowadzący dokonuje diagnozy oraz podejmuje wspólnie z pacjentem decyzje dotyczące dalszego ciągu leczenia.
