Zespół policystycznych jajników (PCOS) – co to jest, objawy, wpływ na organizm i leczenie.

PCOS , czyli zespół policystycznych jajników, to najczęściej występujące zaburzenie endokrynologiczne, charakteryzujące się wielotorbielowatością jajników i upośledzeniem ich funkcji . PCOS może być dziedziczne oraz może występować u kobiet w wieku między 20 a 45 rokiem życia. Dane WHO szacują, że dotyczy on nawet 20% populacji na świecie.

Przyczyny tej choroby mają różne podłoże – genetyczne( np. u których doszło do nadmiernej ekspozycji na hormony męskie w życiu płodowym), metaboliczne, endokrynologiczne i środowiskowe. Zwiększone ryzyko pojawienia się zaburzeń obserwuje się u kobiet z nadwagą lub otyłych, prowadzących niezdrowy tryb życia, u których wcześnie rozpoczął się proces dojrzewania.

Stanowisko ekspertów ds. żywienia twierdzi, że znaczenie może też mieć duży niedobór cynku, nadmiar ćwiczeń, rygorystyczne diety redukcyjne i zbyt mało skrobi w pożywieniu. 
Bardzo istotną przyczyną zespołu dotyczy zaburzeń podwzgórzowo-przysadkowych (podwyższone stężenie LH i obniżone FSH), podwyższony poziom androgenów oraz insulinooporność z hiperinsulinemią.

Najczęstsze objawy związane z PCOS to: nadmierne owłosienie typu męskiego, trądzik młodzieńczy, wypadanie włosów, zaburzenia miesiączkowania (nieregularne cykle, skąpe lub nasilone krwawienie miesięczne), problemy z płodnością, otyłość brzuszna, współistnienie nadciśnienia tętniczego, cukrzycy oraz zaburzeń lipidowych. Wśród kobiet w wieku rozrodczym zespół PCOS jest jedną z najczęstszych przyczyn uniemożliwiających zajście w ciążę.
Ze względu na wieloczynnikowość zjawiska istotna jest odpowiednio przeprowadzona diagnostyka schorzenia u lekarza specjalisty ginekologa-endokrynologa, dzięki której można odpowiednio pomóc pacjentowi przez spersonalizowaną strategię leczenia.

Właściwie przeprowadzona diagnostyka powinna zawierać: dokładnie zebrany wywiad medyczny, diagnostykę zaburzeń hormonalnych oraz przeprowadzenie oceny USG jajników – to obowiązkowe kryterium rozpoznania PCOS.
Po potwierdzeniu występowania PCOS następnym etapem jest odpowiednio dobrane leczenie.

Należy pamiętać, że nie jest możliwe całkowite wyleczenie z zespołu policystycznych jajników. Leczenie PCOS jest głównie objawowe, a cała kuracja musi zostać dobrania indywidualnie do potrzeb pacjentki. Aby unormować poziom androgenów można stosować farmakoterapię, np. doustne środki antykoncepcyjne dobrane przez lekarza.  Modyfikacja trybu życia jest jednym z elementów leczenia zespołu policystycznych jajników. Przez modyfikację trybu życia należy rozumieć zmianę nawyków żywieniowych oraz zwiększenie aktywności fizycznej, w celu normalizacji masy ciała. Pamiętajmy, że nie należy przesadzać z ćwiczeniami, biegami i znacznym wysiłkiem fizycznym, gdyż to również nie wpływa korzystnie na leczenie i ograniczenie objawów zespołu PCOS.

Niestety PCOS jest jedną z głównych przyczyn niepłodności, która dotyka coraz większą liczbę populacji. PCOS ma duży wpływ na płodność i leczenie tego schorzenia powinno odbywać się w ośrodkach zajmujących się leczeniem niepłodności. Niektóre kobiety będą wymagały stymulacji hormonalnej owulacji i odpowiedniego monitorowania cyklu miesięcznego u ginekologa.

Najbardziej zaawansowaną metodą leczenia PCOS wśród kobiet starających się o dziecko jest zapłodnienie pozaustrojowe, które proponowane jest parom, gdy inne sposoby leczenia niepłodności nie przynoszą skutku.

Każda Pacjentka, która obserwuje u siebie zaburzenia miesiączkowania lub wymienione wyżej objawy towarzyszące rozwijającemu się zespołowi, powinna zadbać o własne zdrowie i umówić się na wizytę z lekarzem specjalistą z zakresu ginekologii i endokrynologii. Występowanie objawów nie musi jednak oznaczać tylko i wyłącznie PCOS. Wiele z tych objawów może być skutkiem innych zupełnie chorób, dlatego nie należy zwlekać i w przypadku zaniepokojenia swoim stanem zdrowia udać się do specjalisty. Kluczową rolę odgrywa wczesna diagnoza oraz regularne monitorowanie stanu zdrowia, aby skutecznie zarządzać PCOS i minimalizować jego negatywne skutki.

Zadbaj o swoje zdrowie już dziś – nie zwlekaj – umów się na konsultację ginekologiczną.

Lek. Dagmara Adamczak
ginekolog-położnik
Klinika Zdrówko
Niemcz